جاوا اسکریپت در وب اغلب همراه HTML و CSS استفاده میشود. این سه عنصر در وب تکمیل کننده همدیگر هستند. بهصورت کلی میتوان گفت که اگر صفحه وب را به انسان تشبیه کنیم، HTML نقش استخوانبندی آن انسان را بر عهده دارد. CSS جسم و پوشش آن و جاوا اسکریپت نقش تحرکات آن را بر عهده خواهد داشت. در واقع javascript صفحات وب را زنده، فعال و پویا نگه میدارد. این زبان موجب تعامل دو طرفه میان کاربر و صفحات وب میشود و برای ایجاد تجربه کاربری مطلوب، مهمترین عنصر در برنامه نویسی وب بهحساب میآید. نمونهای از تعامل بین کاربر و صفحات وب با javascript را میتوان بهصورت زیر بیان کرد.
زمانی که کاربر، فرمی را در صفحات وب، اعم از فرم ثبتنام، فرم خرید و غیره را پر میکند، در آخر پیامی تحت عنوان «پیام شما ارسال شد»، «ثبت نام با موفقیت انجام شده» و و مواردی از این دست برای او نشان داده میشود و در پشت پرده اتفاقاتی رخ خواهد داد. این در واقع همان کاری است که javascript انجام میدهد.
شی گرایی یک الگو و شیوه تفکر در برنامه نویسی است. رویکرد برنامه نویسی شی گرا از جزء به کل یا پایین به بالا است (Bottom-Up). یعنی در ابتدا واحدهای کوچکی از برنامه ایجاد میشوند و با پیوند این واحدهای کوچک به یکدیگر، واحدهای بزرگتر شکل میگیرند و به همین ترتیب برنامه کاملتر میشود. برنامه نویسی شی گرا دو مفهوم کلاس (Class) و شی (Object) را ارائه میدهد.
شی گرایی در برنامه نویسی میتواند مشکلات زیادی را برای شما حل کند و باعث سادهتر شدن فرآیند کدنویسی شود. از آنجایی که مفاهیم شی گرایی به شدت به دنیای واقعی نزدیک است، درک آن برای برنامه نویس آسان خواهد بود. در شی گرایی برخلاف روشهای کدنویسی دیگر مانند رویه ای به جای دست و پنجه نرمکردن با تعداد زیادی متغیر و توابع، مستقیما با اشیا (Objects) کار میکنید. برای درک بهتر این موضوع بهتر است با مثالی این مطلب را توضیح دهیم.
کارگاهی را در نظر بگیرید که دارای دستگاههای تولیدی مختلف است. این کارگاه را میتوان به عنوان یک کلاس در نظر گرفت. هر یک از این دستگاهها محصول متفاوتی تولید میکنند که میتوان آنها را به عنوان شی در نظر گرفت. اگر برای محصولات مشکلی پیش بیاید یا اگر بخواهیم تغییر در آنها ایجاد کنیم نیازی به تخریب و از نو ساختن کارگاه نیست.
به عنوان مثال اگر محصول خروجی کیک باشد، زمانیکه بخواهیم کیک شیرینتری داشته باشیم لازم نیست تغییری در کارگاه یا دستگاهها ایجاد کنیم، کافیست کمی شکر به خمیر کیک اضافه کنیم. این دقیقا همان اتفاقی است که در برنامه نویسی شی گرا میافتد.
جاوا اسکریپت را می توان در هر دو سمت کلاینت و سرور استفاده کرد؛ یعنی می توان از آن برای توسعه برنامه های تحت وب و موبایل و همچنین ایجاد برنامه های دسکتاپ استفاده کرد.
جاوا اسکریپت به شما امکان می دهد برنامه های تعاملی و پویا ایجاد کنید که تجربه آنلاین کاربر را افزایش می دهد. می توان از آن برای ایجاد انیمیشن، جلوه های بصری و موارد دیگر استفاده کرد.
javascipt دارای تعداد زیادی فریمورک و کتابخانه های مختلفی است که به توسعه دهندگان اجازه می دهد تا برنامه ها را سریعتر بسازند. برخی از فریمورک های محبوب عبارتند از Angular.js ،React ،Vue.js Aurelia ،Nuxt.js ،Gatsby و …
از جاوا اسکریپت برای ساخت اپلیکیشنهای تکصفحهای (Single Page Applications | SPA) نیز استفاده میشود. SPA در واقع وب اپلیکیشنی است که تنها یک صفحه مبتنی بر HTML را به نمایش درمیآورد و محتوا براساس تعاملات کاربر با صفحه بهروزرسانی میشود. SPAها معمولا با فریمورکهای جاوا اسکریپت مانند AngularJS یا React و یا Vue.js ساخته میشوند. جیمیل، گوگل مپس و Airbnb از مشهورترین اپلیکیشنهای تکصفحهای امروزی به حساب میآیند.
اما نقش و کاربرد جاوا اسکریپت در توسعه SPA دقیقا چیست؟ Angular.js به عنوان مثال فریمورکی در سمت سرور است که انقیاد داده دوطرفه (Bidirectional Data Binding) را امکانپذیر میکند. به کمک انقیاد داده، هر زمان که مدلها تغییر میکنند، صفحه پیش روی کاربر نیز بهروزرسانی میشود. AngularJS ضمنا میتواند هم کنترلر و هم مدل را درون مرورگر کاربر نگه دارد.
ReactJS هم یکی دیگر از فریمورکهایی است که در ساخت اپلیکیشنهای تکصفحهای کاربردی ظاهر میشود. از جمله مزایای این فریمورک میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
از جاوا اسکریپت برای ساخت رابطهای کاربری و وب اپلیکیشنهای گوناگون استفاده میشود. کتابخانههایی مانند jQuery نیز ساختن عناصر تعاملی مختلف مانند منوهای کشویی، آکاردئونها و مدلها را آسان میکنند.
برخی از مهمترین عناصری که میشود با جاوا اسکریپت پیادهسازی کرد را در ادامه آوردهایم:
در مجموع اگر بخواهید تجربه کاربری وبسایت خود را به شکل چشمگیری بهبود دهید، باید به سراغ جاوا اسکریپت و رابط کاربری تعاملی بروید.