جاوا اسکریپت نوعی زبان سطح بالا و نزدیک به زبان انسان است که در اوایل دهه 90 میلادی توسعه یافت. آن زمان «Internet Explorer» و «Netscape Navigator» محبوبترین مرورگرهای موجود بودند. در آن زمان شخصی به نام «برندان ایچ» (Brendan Eich) نوعی زبان برنامه نویسی توسعه داد که به مرورگر این امکان را میداد تا به درخواستهای کاربران پاسخ دهد و او آن زبان را «LiveScript» نامید. بعداً این زبان به جاوا اسکریپت امروزی تغییر نام داد.
javascript در وب اغلب همراه HTML و CSS استفاده میشود. این سه عنصر در وب تکمیل کننده همدیگر هستند. بهصورت کلی میتوان گفت که اگر صفحه وب را به انسان تشبیه کنیم، HTML نقش استخوانبندی آن انسان را بر عهده دارد. CSS جسم و پوشش آن و جاوا اسکریپت نقش تحرکات آن را بر عهده خواهد داشت. در واقع javascript صفحات وب را زنده، فعال و پویا نگه میدارد. این زبان موجب تعامل دو طرفه میان کاربر و صفحات وب میشود و برای ایجاد تجربه کاربری مطلوب، مهمترین عنصر در برنامه نویسی وب بهحساب میآید. نمونهای از تعامل بین کاربر و صفحات وب با javascript را میتوان بهصورت زیر بیان کرد.
زمانی که کاربر، فرمی را در صفحات وب، اعم از فرم ثبتنام، فرم خرید و غیره را پر میکند، در آخر پیامی تحت عنوان «پیام شما ارسال شد»، «ثبت نام با موفقیت انجام شده» و و مواردی از این دست برای او نشان داده میشود و در پشت پرده اتفاقاتی رخ خواهد داد. این در واقع همان کاری است که javascript انجام میدهد.
یکی دیگر از کاربردهای javascript که هر روزه کاربران اینترنت از آن بهره میبرند، توسعه برنامههای کاربردی وب یا وب اپلیکیشن است. وب اپلیکیشنهای امروزی نقش بسیار زیادی را در خدماترسانی به کاربران اینترنت بر عهده دارند و در ساخت بیشتر آنها ازjavascript استفاده شده است. javascipt بهجای ارسال پیام از طریق سرورها، به صورت مستقیم با مرورگر تعامل میکند و این ویژگی به توسعهدهندگان این امکان را میدهد تا وب اپلیکیشنهای بسیار سریعی بسازند.
از طرفی، javascipt از «رابط برنامه نویسی کاربردی» (Application Programming Interface) استفاده میکند که عملکردهای اضافی را برای دستیابی به عملکرد بهتر ارائه میدهد. با استفاده از API برنامهها میتوانند از تجزیه و ذخیره فیلدهای غیر ضروری جلوگیری کنند و این باعث میشود از منابع بهطور مؤثرتری استفاده شود. آنگولار و Vue.js، فریمورکهای محبوب javascipt هستند که توسعهدهندگان از آنها در توسعه وب اپلیکیشنها استفاده میکنند. «Netflix» و «Paypal» با AngularJS و API توسعه داده شدهاند. همچنین اپلیکیشنی مانند «نقشه گوگل» (Google Maps) نیز نمونهای از کاربرد javascript در توسعه وب اپلیکیشن به حساب میآید.
یکی دیگر از انواع کاربردهای javascript، «مصورسازی دادهها» (Data visualization) است. مصورسازی یا همان بصریسازی به خصوص برای ارائه نتایج آماری به صورت نموداری بسیار اهمیت دارد. اگرچه javascript زبان محبوبی برای این کار نیست و جایگزینی مانند پایتون در این زمینه بهتر عمل میکند، اما همچنان در برخی از کاربردهای خاص و مخصوصاً کاربردهای مبتنی بر وب، از جاوا اسکریپت استفاده میشود.
یکی دیگر از کاربردهای javascript، استفاده از آن برای ساخت ارائه و اسلاید است. javascript از کتابخانههای Reveal JS و Bespoke JS برای ایجاد نمایش اسلایدهای تعاملی و ارائه در وبسایتها استفاده میکند.